Clickbait là một kỹ thuật dùng để lôi kéo người đọc bằng các tiêu đề hoặc mô tả gây phấn khích, thường là không chính xác hoặc gian lận. Clickbait thường được sử dụng trên các trang web tin tức hoặc mạng xã hội, và mục đích chính của nó là để tăng lưu lượng truy cập và doanh thu quảng cáo.
Clickbait là gì?
Clickbait /ˈklikbāt/ là một chiêu trò trong marketing trực tuyến nhằm thu hút người dùng bấm vào một trang web để tăng lượt tương tác. Nội dung của các trang web clickbait thường có tính giật gân, gây tò mò và hứa hẹn điều gì đó hấp dẫn. Tuy nhiên, thực tế lại cho thấy rằng những dạng nội dung này thường vô nghĩa, không liên quan đến tiêu đề hoặc hứa hẹn quá mức.
Trong tiếng Anh, “bait” có nghĩa đen là “mồi nhử”, ngụ ý rằng chúng ta chỉ là bị một cú lừa để nhấp vào (click) mà thôi. Tuy nhiên, vì clickbait vẫn là một chiêu trò hiệu quả trong marketing trực tuyến, nên các nhà quảng cáo vẫn tiếp tục sử dụng nó để thu hút khách hàng và tăng doanh số bán hàng.
Nguồn gốc của clickbait
Từ clickbait được tạo ra bởi Jay Geiger trong một bài đăng trên blog cá nhân vào tháng 12/2006 đã mở ra một xu hướng mới trong việc thu hút người xem trên Internet. Tuy nhiên, việc lạm dụng các tiêu đề giật gân để thu hút người xem đã trở thành một vấn đề nghiêm trọng trong cộng đồng truyền thông.
Chiêu trò của clickbait được cho là phát sinh từ yellow journalism (tạm dịch: báo chí vàng), một loại tin tức không được nghiên cứu kỹ lưỡng và phi chính thống. Nội dung của yellow journalism thường là sự phóng đại tin tức thực tế, tập trung vào các vụ bê bối và tính nhạy cảm của vấn đề. Tuy nhiên, với sự phát triển của công nghệ thông tin, hiện nay clickbait đã trở thành một vấn đề phức tạp hơn và có thể ảnh hưởng đến uy tín của các trang báo.
Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng clickbait có thể dẫn đến sự lan truyền thông tin sai lệch và gây ra sự chán ghét của độc giả. Để tránh tình trạng này, một số trang báo đã quyết định ngừng sử dụng clickbait và tập trung vào việc cung cấp thông tin chính xác và đáng tin cậy hơn. Tuy nhiên, việc tìm kiếm các tiêu đề hấp dẫn vẫn là một thách thức đối với các nhà báo và làm thế nào để đảm bảo rằng các tiêu đề này không lạm dụng hay vi phạm đạo đức nghề nghiệp là một vấn đề cần được quan tâm.
Vì sao ta ghét nhưng không cưỡng lại được clickbait?
Một trong những cách để thu hút sự chú ý của người đọc và tăng lượng truy cập trang web là sử dụng clickbait. Clickbait là một kỹ thuật marketing sử dụng các tiêu đề hấp dẫn, gợi cảm hứng và dễ khiến người đọc tò mò. Tuy nhiên, đôi khi clickbait có thể gây lầm tưởng hoặc không chính xác. Ví dụ, các tiêu đề sau đây được sử dụng để quảng cáo trà thảo mộc:
- Bất ngờ với 7 lợi ích không ngờ của các loại thảo mộc.
- Cảnh báo: Đây là những điều bạn cần biết về trà xanh.
- Đừng đọc bài này nếu bạn không muốn có ngoại hình đẹp hơn.
Tuy nhiên, chúng ta cần lưu ý rằng clickbait không phải lúc nào cũng là cách tốt nhất để thu hút độc giả. Việc sử dụng clickbait có thể khiến người đọc thấy bị lừa dối và mất niềm tin vào nội dung của trang web. Do đó, nếu muốn sử dụng clickbait, chúng ta cần chọn các tiêu đề phù hợp và đảm bảo tính chính xác của thông tin.
Não bộ thích những “lối tắt”
Cách đặt tiêu đề bao gồm con số và những thông tin gây sốc cũng như hình thức danh sách của một clickbait dễ dàng thu hút người dùng hơn. Hình thức này mang tính dễ đọc và nổi bật, thường tạo cho người đọc cảm giác họ không cần dành nhiều thời gian cho mỗi bài viết và não bộ hay ưu tiên sự đơn giản hơn phức tạp.
Tuy nhiên, nếu chỉ sử dụng cách đặt tiêu đề này thì bài viết sẽ trở nên quá ngắn gọn và thiếu sự thuyết phục. Do đó, cần có thêm các thông tin chi tiết và minh họa để làm rõ vấn đề. Ví dụ, nếu bài viết nói về một sản phẩm mới, ngoài việc dùng tiêu đề gây sốc, cần phải đưa ra các thông tin về tính năng, thiết kế, giá cả, đánh giá của các chuyên gia hay người dùng đã trải nghiệm sản phẩm.
Ngoài ra, để làm nổi bật bài viết, các cảm xúc như tức giận, lo lắng, hài hước, phấn khích, bất ngờ cũng hay được các clickbait sử dụng bởi cảm xúc thì dễ liên tưởng hơn. Tuy nhiên, cần sử dụng các cảm xúc này một cách hợp lý và không quá lời lẽ để tránh gây mất lòng người đọc.
Bản năng sinh tồn
Theo Psychology Today, chúng ta có xu hướng tìm kiếm thông tin về thế giới xung quanh vì chúng mang giá trị sinh tồn. Tương tự như cách người tiền sử tìm kiếm thức ăn để tồn tại, chúng ta được mặc định để tìm kiếm thông tin mới. Tuy nhiên, những tiêu đề mang tính khẩn cấp như “cảnh báo”, “lợi ích không ngờ”, “nếu không đọc bạn sẽ bỏ lỡ…” lại lợi dụng bản năng sinh tồn này để thôi thúc chúng ta click vào.
Nếu chúng ta cảm thấy bị lôi cuốn bởi các tiêu đề giật tít này, thì điều đó đúng là do chúng rất hiệu quả. Và đó cũng chính là lý do tại sao các tiêu đề giật tít xuất hiện khắp mọi nơi. Tuy nhiên, nên nhớ rằng, việc đọc những nội dung vô nghĩa và thiếu chất lượng sẽ không mang lại lợi ích gì cho chúng ta. Chúng ta nên tập trung vào những thông tin có giá trị thực sự, thay vì để bản năng sinh tồn chi phối quyết định của mình.
Khoảng cách tò mò (curiosity gap)
Đoạn văn trên nhấn mạnh tới sự tò mò và khát khao tìm kiếm kiến thức của con người. Tuy nhiên, sự tò mò này thường không được đầy đủ đáp ứng bởi vì khoảng cách giữa những gì chúng ta biết và những gì chúng ta muốn biết.
Vì vậy, để xoa dịu cảm giác thiếu thốn này, các tiêu đề “nửa úp, nửa mở” được sử dụng để kích thích khả năng nhận diện thông tin của não bộ và tạo ra một khoảng trống được gọi là curiousity gap. Những khoảng trống này thường thôi thúc các cá nhân click vào để tìm hiểu thông tin chi tiết hơn.
Cơ chế hoạt động của dopamine
Chúng ta thường cho rằng sự tiết ra hormone trao thưởng dopamine được kích hoạt khi hoàn thành một việc gì đó, chẳng hạn như click vào một tiêu đề gây tò mò. Tuy nhiên, mức độ dopamine đã tăng lên ngay từ lúc chúng ta nhìn thấy tín hiệu ban đầu, tức là các tiêu đề (Theo wired.com).
Điều này không phải bởi nội dung bên trong thực sự đã cung cấp cho chúng ta bất cứ điều gì đặc biệt, mà là do tiêu đề đã tạo ra kỳ vọng trong chúng ta về nội dung tiếp theo. Đó là lý do tại sao những dòng tiêu đề đầy hứa hẹn như “một vẻ ngoài đẹp” hay “một khám phá kì diệu” có thể bẫy được chúng ta.
Một nghiên cứu cũng cho thấy rằng, khi chúng ta đọc nội dung bên trong, mức độ dopamine sẽ tiếp tục tăng lên khi nội dung đó cung cấp cho chúng ta những thông tin mới mẻ hoặc đáp ứng được mong đợi của chúng ta. Do đó, việc tạo ra những nội dung có tính hứa hẹn cao và đồng thời đáp ứng được mong đợi của độc giả là rất quan trọng trong lĩnh vực truyền thông và tiếp thị.
Điều này cũng cho thấy tầm quan trọng của việc tạo ra các tiêu đề hấp dẫn và thu hút sự chú ý của người đọc. Các nhà tiếp thị và biên tập viên thường sử dụng các kỹ thuật tiêu đề để tạo ra sự tò mò và thu hút của người đọc. Tuy nhiên, việc sử dụng quá nhiều kỹ thuật này có thể dẫn đến sự mất niềm tin của độc giả và làm giảm hiệu quả của nội dung tiếp thị. Do đó, cần phải có một sự cân bằng hợp lý giữa các kỹ thuật tiêu đề và nội dung thực tế để tạo ra các bài viết có giá trị thực sự và thu hút được sự quan tâm của độc giả.
Sử dụng clickbait như thế nào?
Tiếng Anh
A: Have you read the latest article on that magazine?
B: Is it the one about the fast-food trend? It’s such a clickbait!
Tiếng Việt
A: Bồ đã đọc bài viết mới nhất đó chưa?
B: Có phải bài viết về đồ ăn nhanh không? Tao thấy nó chỉ là một bài viết giật gân thôi chứ không có gì nổi bật.
Các thuật ngữ liên quan đến clickbait
Misleading: Hành vi dẫn dắt khiến người ta tin vào một điều không phải là sự thật. Ví dụ về điều này là các tiêu đề giật tít, khiến chúng ta tin rằng thông tin đó cần thiết nhưng thực tế thì không có giá trị gì.
Click-through rate: Tỷ lệ nhấp chuột là tỷ lệ người xem bấm vào đường liên kết hay mẫu quảng cáo. Đây là một thang đo để đánh giá hiệu quả của chiến dịch truyền thông. Một tiêu đề thu hút sẽ giúp tăng tỷ lệ nhấp chuột.
Bounce rate: Tỷ lệ thoát trang. Nếu người dùng nhấp vào các liên kết, xác định nội dung đó là vô dụng, họ sẽ ngay lập tức thoát khỏi trang web mà không cần nhấp vào các trang khác. Google sử dụng chỉ số này để đánh giá giá trị của trang web từ quan điểm của người dùng. Để tránh bị tụt hạng, người quản trị nên cung cấp nội dung chất lượng và tránh sử dụng clickbait để kéo người đọc vào những trang web với chất lượng nội dung thấp.
Tuy nhiên, clickbait đôi khi cũng có thể gây mất lòng tin của người đọc và dẫn đến ảnh hưởng tiêu cực đến uy tín của trang web hoặc công ty. Vì vậy, việc sử dụng clickbait nên được cân nhắc kỹ lưỡng để tránh những hậu quả không mong muốn.
[adinserter block="5"]
